Ko Santiago Moreno, he ahorangi katoa o te Plant Biotechnology- Biology Department, i mahi tata nei ki te arahi i te UPM Plant Germplasm Bank (UPM-PGB). Ka whakahuahia e ia nga mahi nui e rua i roto i tenei whare, kei roto i te Escuela Técnica Superior de Ingeniería Agronómica, Alimentaria y de Biosistemas (ETSIAAB).
Tuatahi, ko te pupuri i te kanorau koiora, hei "tupapa mo te pai o te rauwiringa kaiao". Tuarua, ko te whakatairanga i te ahu whakamua putaiao "mo te pai ake o te mohio ki nga rawa ira tipu me te whanaketanga toiwhiu ake o te kai me te ahuwhenua". I tua atu, ka whakamaumahara a Ahorangi Moreno ki te hononga o enei mahi ki nga kaupapa e rua o nga Sustainable Development Goals (SDGs) i whakatairangahia e te UN: Tiaki, whakaora me te whakatairanga i nga rauwiringa kaiao whenua me te whakamutu i te matekai.
Santiago Moreno, ahorangi katoa o te Plant Biotechnology- Biology Department
Ko te hiranga o te UPM-PGB ka tiimata me tona ahuatanga o mua. Koia te tuatahi o te ao ki te tohunga mo nga kakano mohoao.
Ae ra, i whanau mai i te tau 1966, me nga tipu mohoao o te whanau Cruciferae i whakamahia e Ahorangi César Gómez Campo hei turanga mo ana mahi rangahau. Ko tana hanganga ka tae mai i nga tau o te pai o nga whanaketanga whakatipu tipu, i runga i te mea i kiia ko te hurihanga matomato. I taua wa, kua aro kee ki te tiaki i nga kakano o nga momo whakatipu; Inaa ra, he maha nga peeke kua hangaia mo tenei kaupapa i te ao. I te wa i hanga ai e Ahorangi Gómez Campo te peeke kakano tuatahi mo te ao mo nga momo mohoao, ehara i te mea e mohio ana ia ki te wariu o nga kakano momo mohoao engari mo o raatau tono mo te whakatipu hua.
He aha nga kohinga tino whaitake? E hia nga momo ka pupurihia e te peeke?
Ko nga ripeka mohoao, ko te kohinga tino rongonui o te ao. Ehara i te mea ko te kāpeti, te rarihi, te keha me te pua nani no tenei whanau, engari he maha tonu nga momo mohoao, tae atu ki te Diplotaxis (taiepa-toka) e whakaatu ana i o tatou mara me nga taone he kowhai i te timatanga o te puna. Ka kohia e te UPM-PGB tetahi o nga kohinga nui rawa atu o nga kaikawe mohoao puta noa i te ao me te tata ki te 500 momo me te neke atu i te 1,500 nga whakaurunga. Na te whanaungatanga ki nga momo whakatipu kua whakahuahia ake nei, he nui te uaratanga o te nuinga o enei momo.
He kohinga tuarua rongonui ano o nga momo noho mai i te Iberian Peninsula, nga Moutere Balearic me te rohe o Macaronesian, kei roto ko nga Moutere o Canary Islands. I whakaaetia e te kaupapa Artemis te whakatinanatanga o tenei kohinga i etahi tau i muri mai, i te tau 1973. Ko tana kaupapa ko te kohikohi me te tiaki i nga kakano o o tatou momo tuuturu mo te wa roa. I tenei wa, tata ki te 300 nga momo tuuturu kei te tiakina katoa i roto i te peeke.
Kei te haere tonu nga kaporeihana, he rarangi kati ranei?
Ahakoa ka pa ki nga kaporeihana nga kaporeihana, ka mau tonu enei na runga i nga take matua e rua. Tuatahi, he maha tonu nga mea whakaihiihi kaore i te UPM-PGB. Hei tauira, he mea whakamiharo te ahua o nga momo o te whanau Cruciferae, engari kaore i te tino pai te ahua o nga taupori rereke e whakatakoto ana i ia momo. He mea nui tenei take i te mea ka kitea e nga kaiwhakaahua [e aro ana ki te tiki momo me nga ahuatanga pai ake i era o mua] i etahi wa ka kitea nga ira e aro nui ana ki te rerekeetanga o nga momo mohoao.
Tuarua, ko te peeke, he mema mo te Kohinga Kohinga o te Hotaka Motu mo nga Rauemi Ira Tipu, e mahi tahi ana ki te whakanui i nga herenga o te ao kua mahia e to tatou whenua mo te tiaki i nga rawa ira tipu me te whakahaere o te ao mo te kai me te ahuwhenua.
Pānuihia te tuhinga katoa i www.upm.es