Ko te kitenga wawe o tetahi huaketo hou ki Aotearoa – te Tomato brown rugose fruit virus (ToBRFV) – i roto i te putunga kakano iti ka taea te mahi tere ki te pupuri me te aukati i te horapa o te huaketo. Ko nga kakano katoa me nga tipu kua puta kua pakaru.
I te timatanga o Hakihea, i whakamohiotia e te umanga Biosecurity New Zealand ki te aroaro o ToBRFV i roto i nga kakano i kawemai mai i a Iharaira. Ahakoa i kawemai enei kakano me te tiwhikete phytosanitary e kii ana karekau ratou i te ToBRFV i runga i nga whakamatautau kua oti i uta, ka kitea e etahi atu whakamatautau he iti rawa te mate o te mate.
Ko te ToBRFV he tukumate kino mo nga tipu tomato me nga tipu kapi, a he Roopu Kore e hiahiatia ana i Aotearoa. Hei mahi whakatupato, kua whakatarewahia e te Biosecurity New Zealand te kawe mai i nga kakano kapi me nga kakano tomato hei rui mai i a Iharaira.
Kua taea e te Biosecurity New Zealand te kaute mo nga kakano katoa i kawemai me nga tipu i tupu mai i aua kakano. Karekau he tohu, he whakamatautau pai ranei mo te ToBRFV mai i nga tipu i tupu mai i nga kakano, kua herea ki nga waahi kati kōtuhi e toru i Tamaki Makaurau.
Kua whakaae a Biosecurity Aotearoa me nga hoa ahumahi kua pa ki te whakauru i tetahi whakautu i raro i te Whakaaetanga Ahumahi a te Kawanatanga (GIA). Ahakoa karekau he take ki te whakapae kua horapa te mate, ko nga tipu katoa i tupu mai i te kakano poke kua whakamotitia hei whakahaere i nga toenga o te mate. Ko nga waahi kati kōtuhi e toru kua tino horoia me te whakakore i te mate.
Hei whakatupato ano, kua whakakorea e Biosecurity New Zealand nga tipu katoa o te tomato i tupu mai i nga kakano pokekore kua tata ki nga tipu kua pa.